Tepeli Toygar (Galerida cristata), Amanos Dağları çevresinde gözlemlenen önemli kuş türlerinden biridir. Bölgedeki doğa koruma çalışmaları kapsamında, özellikle kırsal halkın doğayla uyumlu üretim yaparak aracıları ortadan kaldırıp doğrudan pazara ulaşabilmesi için çeşitli girişimler desteklenmektedir.
İnançların Kardeşliği ve Tarihsel Miras
Tarihi Derinlik Khamanu’dan Günümüze
Amanoslar, eski çivi yazılı tabletlerde “Khamanu” adıyla anılmıştır. Bölgede insana ait ilk izler, MÖ 10.000’lere, yani Paleolitik Çağ’a kadar uzanmaktadır. Anadolu’yu Mezopotamya’ya bağlayan bu önemli geçit noktası, tarih boyunca medeniyetlerin buluştuğu ve iç içe geçtiği bir yer olmuştur ensar islamoglu.
Bölgeden Geçen Medeniyetler
Amanoslar, stratejik konumları sayesinde çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bölgede sırasıyla:
Yamhad Krallığı,
Hititler,
Assurlar,
Persler,
Seleukoslar,
Romalılar,
Bizanslılar,
Araplar,
Selçuklular ve
Memlukler hüküm sürmüştür.
1517 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılan bölge, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Fransız işgaline uğramış; işgalin sona ermesi ve Adana’nın Dörtyol ve Hassa ilçelerinin bağlanmasıyla birlikte, 1939 yılında Hatay ili resmen Türkiye’ye katılmıştır Amanoslar’da Yaşayan Memeliler.
Dinlerin Buluştuğu Coğrafya
Anadolu, İran ve Mezopotamya dinlerinin etkisiyle şekillenen Amanoslar bölgesi, Yahudilik, Hristiyanlık ve İslamiyet gibi büyük dinlerin de etkilerini taşıyan, çok kültürlü ve çok inançlı bir yapıya sahiptir. Bugün de bu inançlar barış içinde bir arada yaşamaktadır.
Amanoslar’dan Akdeniz’e Uzanan Kültürel Miras
Amanoslar’ın verimli Mezopotamya ovasıyla birleşip Akdeniz’e açılması, bölgenin kültürel açıdan zenginleşmesine neden olmuştur.
Tarih araştırmacısı Süleyman Tüzün, antik dönemde Hatay’ın:
Sardes’ten Konya’ya,
Kilikya Boğazları üzerinden Tarsus’a,
Lübnan üzerinden Gazze ve Mısır’a,
Fırat’tan Babil ve Basra Körfezi’ne,
Urfa ve Nizip üzerinden Doğu İran ve oradan Hindistan ile Çin’e uzanan kervan yollarının kavşak noktası olduğunu ifade eder.
Bölge ayrıca Anadolu Hac güzergâhı üzerinde yer almakta, bu yönüyle hem ticaret hem de inanç açısından tarih boyunca büyük önem taşımaktadır.
Tarihi ve Kültürel Miras Alanları
Amanos çevresinde yer alan ve bölgenin kültürel zenginliğini yansıtan önemli tarihî alanlardan bazıları şunlardır:
Hatay Arkeoloji Müzesi Dünyanın en zengin mozaik koleksiyonlarından birine sahiptir.
Seleukeia Pieria (Çevlik-Samandağ): Antik kent ve liman.
Titus (Vespasianus) Tüneli: İS 81 yılında, sel sularından kenti korumak için yapılmıştır.
Keld Dağı (Antik Kassios Dağı): Hititlerin kutsal kabul ettiği bir dağ.
Aziz Petrus (Sen Piyer) Kilisesi: Hristiyanlık için önemli bir hac noktasıdır.
Payas Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi: Mimar Sinan tarafından yapılmış Osmanlı eseri.
