Fakat Denizli’de kültür ve sanat, hızla gelisen sanayi, ticaret, tarım alanlarına göre geride kaldı. Sanat ile sanayi dengeli gelismedi. Denizli’deki yerel ve merkezi yönetimler isin kolayına gidiyor. Yaptıkları, Ankara ve İstanbul’daki tiyatroların mevsim sonu Anadolu turnelerine aracılık yapmak, orada üretilen sanat ürünlerini Denizli’de pazarlamaktan öteye gitmiyorlar.
Halbuki sanat ve kültür ürünleri Denizli’de üretilirse daha verimli, daha gelistirici olur. Tasıma su ile değirmen dönmediği gibi, tasımacılıkla, turnecilikle, baskasında piser bize de düser mantığı ile sanat ve kültür gelisip yaygınlasamaz. Türkiye’nin önemli sanayi merkezlerinden biri haline gelen Denizli’de günümüzde kaç tane tiyatro, kaç tane kitaplık, kaç tane kültür merkezi var?
Denizli’de artık bir tiyatro yok! Adına layık bir kültür merkezi yok. Bir tane sehir kütüphanesi var. Ama bunlar 20 bine yakın üniversite öğrencisinin yasadığı; nüfusu 300 bine varan bir büyük sehir için yetersizdir.
Bazı sehirler vardır sadece sanayi merkezidir, bazı sehirlerde ticaret ya da turizm ağır basar. Ama Denizli’de farklı sektörler hemen hemen birbiriyle esit etkinlik ve güçtedir. Denizli’nin hinterlandı büyüktür. Anadolu’yu İzmir limanına bağlayan yol üzerindedir. Bu olumlu özellikleri nedeniyle Denizli büyük bir gelisme potansiyeline sahiptir.
Antik çağların Lykos
Örneğin antik çağların Lykos, günümüzün Çürüksu vadisinde yetisen pamukların lifi ince ve uzundur. Denizli dağlarında yetisen koyunların yünleri kalitelidir. Bu nedenle antik bir kent olan Laodikeia’da dokumacılık gelismisti. Burada üretilen yünlü kumasları saraylardaki insanlar, hanedanlar kullanıyordu. Günümüz Denizlisindeki dokumacılık, Laodikeia dokumacılığının bir devamıdır. Laodikeia, Hierapolis, Kollosai ve çevresini yerle bir eden depremde sağ kalan dokumacılar tezgahlarını Karcı Dağının eteklerine tasımıslardır. Buldan, Babadağ ve Kızılcabölük’teki dokumacılık geleneğinin kökleri antik çağa dayanır.
Antik çağlarda Lykos Vadisi kentleri hem sanayide, hem ticarette, hem de sanat ve kültür alanında dengeli bir gelisme göstermislerdir. Laodikeia kazılarına baktığımızda bu hemen görülüyor. Bir yanda 30 bin kisilik büyük tiyatro, az ilerisinde de on bin kisilik küçük tiyatro bulunmaktadır. Laodikeia’ya on kilometre uzaklıktaki Pamukkale’de ise 30 bin kisilik tiyatro tüm görkemiyle durmaktadır. Demek ki günümüz Denizli’sinin nüfusundan daha az nüfusu olan bu antik kentlerde böylesine büyük tiyatroları dolduracak kadar sanatsever insanlar varmıs.
Halbuki su anda Denizli’de ne yazık ki bir tiyatro bile yok. Kültür Bakanlığı tarafından desteklenen bir Denizli Tiyatrosu vardı. Kapandı. Denizli Güzel Sanatlar Galerisi vardı. Simdi kapandı. Koskoca Denizli’de kala kala bir tek Belediye Sanat Merkezi kaldı… Son zamanlarda Denizli’de kültürel ve sosyal yasam giderek gerilemeye basladı. Antik çağlarda Hierapolis’te, Afrodisias’da felsefe okulları vardı. Hierapolis’te filozoflar yasamıstı. Bugün aynı topraklar üzerinde ne bir felsefe okulu var, ne de bir filozof…
Read More about Pamukkale’yi kurtarma uğrası
