Ilk kadin martir olan Thekla Ikonium yani Konya’da dogmus, 90 yasinda Kilikya bölgesinde Seleukeia yakininda ölmüstür. 1.yy.’da yasayan azizenin Bayram günü 24 Eylül’dür. Çok güzel bir kadin olan ve bundan nefret eden Thekla ailesini ve tüm asiklarini reddeder. Havari Paulus’un Filistin’den baslayarak batiya dogru hiristiyanligi yaymak için gerçeklestirdigi seyahatleri sirasinda Thekla O’nun ögrencisi olur. Acta Pauli et Theclae’da yolculuklari, basindan geçen maceralar ve mucizeleri anlatilir (Kazhdan-Sevcenko 1991: 2033).
Havari Paulus, Konya’da vaaz verirken Thekla bu konusmalardan çok etkilenir, yemeden-içmeden üç gün üç gece bu vaazlari dinler. Bu durumdan endiselenen annesi, kizinin nisanlisindan yardim ister. Buna ragmen Thekla Paulus’dan ayrilmaya razi olmayinca Paulus’u tutuklattirarak zindana attirirlar. Bunu haber alan Thekla zindana girmenin bir yolunu bulur ve havarinin anlattiklarini dinlemeye devam eder. Thekla’nin kaçtigini ögrenen ve O’nu zindanda bulan annesi, “Bu ahlaksizi yakin! Bu adam tarafindan igfal edilen olunan bütün kadinlarin dehset duymasi için bu kizi sirkin ortasinda yakin” der. Thekla odun yigini üzerine çikarilir ve atese verilir, fakat o anda yagmur baslayarak atesi söndürür (Eyice 1962: 2-3).
Paulus ve Thekla
Thekla’nin mucizelerinden bir digerinde; Paulus ve Thekla Antiokheia’ya (Yalvaç) giderler. Sehrin zenginlerinden biri Thekla’ya asik olur fakat herkesin içinde reddedilince vali Thekla’yi vahsi hayvanlara atilarak ölüme mahkum eder. Fakat hayvanlar O’na hiçbir zarar vermez. Bu arada Thekla, kendi kendisini içi su canavarlari dolu bir su birikintisine atarak vaftiz eder. Thekla’yi öldürmeyi basaramayan Antiokheiali’lar sonunda iki hayvanin arasina baglayip parçalatmaya karar verirler ancak hayvanlari atesle ürkütmek isterken ates ipleri yakar ve Thekla yine kurtulur ve sonunda serbest birakilir (Eyice 1962: 4-5).
Konya’dan hareket ederek daha çok sinagoglarda hiristiyanligi yaymak için çalisan Thekla son olarak Silifke’de Meryemlik mevkiinde yasar ve burada ölür. Silifke’de eski kent surlari içinde adina yapilmis bir kilisenin bulundugu yerde bir kayaya gömülür. Daha sonra burasi bir merkez haline gelir ve önem kazanir. Bu kayada da bir mucize gerçeklesmistir: Thekla’nin mucizevi tedaviler yaptigi duyuldugunda yörenin doktorlari O’nu yok etmek için bir kaç adam tutarlar, tam bu adamlarin eline geçecegi sirada kaya yarilir ve Thekla salini birakarak yarikta kaybolur (Eyice 1962: 6).
Azize Thekla’nin yasam öyküsünde ilginç olan hiristiyan oldugu için degil, bazi Roma kanunlarina göre suç sayilan hareketler yaptigi için ölüme mahkum edilmesidir (Eyice 1962: 11).
6-7.yy.’a tarihlenen Misir ampullarinda; arenada vahsi hayvanlar arasinda görülür . Daha sonraki tasvirlerinde Paulus’la iliskisini gösteren ve havarilerin atribüsü olan bir kitap tasir. Simeon Metaphrates’in Menologyasi’nda, vahsi hayvanlarla çevrilmis olarak veya kayadaki yarikta son görünüsü gibi anlatimci sahneler vardir (Kazhdan-Sevcenko 1991: 2033-2034).
Thekla’nin yasadigi magaranin içine 4.yy.’a tarihlenen bir kilise yapilir. Daha sonra magaranin üzerine kesin olarak bilinmeyen bir tarihte bir kilise insa edilir. 7.yy.’a ait bir kaynakta imparator Zenon’un (474-491) 476 yilinda kazandigi bir zaferin sonunda Silifke’de Azize Thekla adina bir kilise yaptirdigi belirtilmektedir. Bu kaynaga göre magaranin üzerindeki kilisenin 5.yy.’in 2. yarisinda insa edildigi kabul edilir. 73 x 39 m. boyutlarindaki anitsal yapinin günümüze yalnizca iç ve dista yarim daire planli apsisi ulasabilmistir. 3 nefli bazilika planindaki kilisenin örtü sistemi sütunlarin tasidigi ahsap çatidir. Malzemesi kesme tas olan yapinin oldukça sade bir görünümü vardi. Narteksi üç kemerli bir düzenleme ile disa açilan kilisenin apsisinin iki yaninda ise pastaphorium hücreleri bulunmaktaydi (Eyice 1962: 15-16).
Read More about Havariler ve Incil Yazarlari
