Barbara’nin 3.yy.’da Misir, Heliopolis’te veya Izmit’te dogdugu söylenir. Bayram günü 4 Aralik’tir (Kazhdan-Sevcenko 1991: 252). Zengin ve asil bir pagan olan babasi Dioskoros, Barbara’yi evlenerek kendisinden ayrilmasin diye bir kuleye kapatir. Yeni bir din olarak Hiristiyanligin dogusunu duyan Barbara, doktor kiligindaki bir rahibin kuleye girmesini saglayarak vaftiz olur (Cömert 1980: 122).
Bir gün babasi yokken kuleye üçüncü bir pencere açtirir ve babasi döndügünde ona yeni inancini anlatarak ruhun üç pencereden isik aldigini söyler. Bu duruma kizan babasi Barbara’yi yöneticilere teslim eder ve kizinin basini kendi elleriyle keser. Ancak, eve dönerken basina yildirim düsmesi sonucu ölür. Bu nedenle, Barbara topçu askerlerin koruyucu azizesi sayilir (Kazhdan-Sevcenko 1991: 252; Cömert 1980: 122).
Bati sanatinda isareti genellikle üç pencereli bir kuledir. Bazen, elinde kutsal kâse ve ekmekle gösterilir. Çünkü ölürken, kendisi gibi sehit olan herkes için sarap ve ekmegin yardimini dilemistir. Bir diger isareti de Heliopolis’in simgesi olarak kullanilan tavus tüyüdür. Bu kentin simgesi anka kusu olmasina ragmen bati bu kusu tanimadigi için yerine tavus kusunu kullanmistir (Cömert 1980: 122).
Göreme’de, azizenin adini tasiyan kilise iki serbest destekli kapali yunan haçi planlidir. Bati, kuzey ve güney haç kollari besik tonoz; merkez mekan, bati haç kolu ve dogudaki iki köse mekani kubbe ile örtülüdür. Ana apsisi üçlü açikligi olan bir templon sinirlar. Duvarlarda kirmizi boya ile yapilmis haçlar ve çesitli geometrik motifler görülür. Ana apsiste Pantokrator Isa, kuzey haç kolunda Aziz Georgios ve Theodoros, bati haç kolunda ise Azize Barbara’nin tasvirleri vardir. Freskolar ile kilise 11.yy. ilk yarisina tarihlenir (Ötüken 1987: 48).
Aziz Babylas
Yaklasik 250 yilinda Antakya’da ölen azizin bayram günü 4 Eylül’dür. Kayserili Eusebios, Babylas’in Decius döneminde (249-251) Antakya’da bir hapishanede öldügünü söyler. Bu hikaye daha sonra gelisir: Antakyali Leontios’a göre (ö.357/8) Decius Arap imparator Philip’in kiliseye girmesini yasakladigi için Babylas’i öldürtmüstür. Simeon Metaphrates tarafindan yazilan Vitasinin minyatürlerinde yasli bir piskopos olarak tasvir edilmistir. Çogu kez de küçük ögrencileri ile birlikte bassiz olarak resmedilmistir. Minyatürlerden biri 4 sahnelik bir siklus içerir: bunlar; azizi küçük ögrencileriyle birlikte hapishanede otururken, sorguya çekilirken, kamçilanirken ve basi kesilirken göstermektedir (Kazhdan-Sevcenko 1991: 243).
Öldügünde, Antakya’da 370-80 yillarina tarihlenen ve adini tasiyan kiliseye gömülmüstür. Günümüze ulasmayan yapinin yunan haçi planli oldugu bilinmektedir.
Read More about Azize Thekla
