Uzun Süren Savaş
8 saat boyunca süren yoğun bir çatışma yaşandı ki bu savaş, Çıldıran Savaşı veya Kosova Savaşı kadar şiddetliydi. Osmanlı tarihinde böyle büyük bir savaş daha olmamıştı; sadece Süleyman Han’ın Budin yakınlarında gerçekleştirdiği Mohaç Savaşı kadar bir mücadele yaşanmıştı.
Kale içindeki düşman, bu durum karşısında sığınaklarına ve yer altındaki barınaklarına kaçtı. Kale etrafındaki savaş alanında düşmandan neredeyse eser kalmadı. Ancak düşman, gizli tüneller açarak İslâm askerine karşı hileli saldırılar düzenlemeye devam etti. Bu durum, gazilerin hareket etmesini zorlaştırdı Azak Kalesi Kuşatması ve Kış Koşulları.
Mücahitlerin Dayanıklılığı
İslâm askerleri, tüm güçlerini toplayarak düşmanın tünellerinin önüne kadar ulaştılar. Düşmanın ateşi altında kalmış olan gaziler, birer birer şehit düşmeye başladı. Geri taraflarından da destek gelmediği için mücahitler oldukça zor bir duruma düştü.
İkindi vakti geldiğinde, askerler açlık ve susuzluktan güçsüzleşmişti. Şiddetli sıcaklık altında dayanılmaz bir durumla karşı karşıya kaldılar. Akşam yaklaşırken savaşın yoğunluğu arttı ve bu durum, tüm askerleri derinden etkiledi.
Geri Dönüş ve Ganimetler
Savaş alanında çavuşlar, gazilere geri dönmelerini, dinlenmelerini ve akşam yemeği yemelerini söyledi. Geri dönme çağrısıyla birlikte, Müslüman askerler, düşman ganimetleriyle birlikte çok sayıda silah ve esir elde ettiler. 3.000 kelle ve 1.060 esir alınmıştı.
Tüm Müslüman gaziler, şehit olan arkadaşlarının cenazelerini topladılar ve namazlarını kılıp defnettiler. Yaralılar için cerrahlar görevlendirildi ve şehitlerin elbiseleri beytülmala teslim edildi. Kelle getirenlere bahşiş verildi ve esir getirenlere ödüller dağıtıldı Turkish Riviera .
Yeniden Yapılanma Çabaları
O gece, düşmanın karargâhında da büyük bir hareketlilik yaşandı. Düşmanın yıkılan kalenin duvarlarını yeniden inşa etme çabaları, adeta Ferhad gibi bir çalışkanlıkla devam etti. Büyük hendekler kazarak, kaleyi daha da sağlam hale getirmeye çalıştılar.
İçinden su fışkıran hendekler, düşmanın yeniden kaleyi koruması için önemli bir zemin sağlıyordu. Savaşın ardından mücahitler, yaşanan bu zor süreçte hem cesaretlerini korumaya çalıştı hem de gelecek savaşlar için hazırlık yapmaya devam ettiler. Azak Kalesi’nde yaşanan bu çatışma, hem savaşın ciddiyetini hem de mücahitlerin kararlılığını gösteriyordu.
