Milyonlarca yıl önce oluşan, güzelliğin ve estetiğin simgesi elmaslar; yüzyıllardır zenginliğin ve gelişmiş zevkin kanıtı olmuşlar. Osmanlı elmasları, eski zaman ihtişamının göstergesi olarak, ustaları azalsa da, düşler diyarından parıldayarak göz kırpıyorlar.
Yerkürenin ilk zamanlarında yüksek basınç ve yeraltının ısısıyla oluşan “kimberlit” adı verilen erimiş bir kayanın, yerüstüne itilip soğumuş halidir elmas. Yağışların ve hava koşullarının şekillendirdiği ve nehir yataklarına sürüklediği elmaslar, kazıcılar ve elmas toplayıcılarının çalışmalarıyla ortaya çıkarılır. Bu özel taşlar bir gramın yaklaşık 5’te 1’ine denk gelen “karat” ile ölçülür ve değerlendirilir.
Dünden bugüne elmas
19. yüzyılda Güney Amerika ve Afrika’daki elmas yatakları bulunmadan önce, dünyadaki en önemli yatakların adresi Hindistan’dı. Elmas işlemeciliğinin ve ticaretinin bu merkezi Osmanlı elmaslarının da kaynağını oluşturmuş.
15. ve 16. yüzyılda elmaslar tek başına değil zümrüt ve yakutla birlikte kullanılmış. Bu yüzden, eski takıların bozulmaları ve elmasların tekrar kullanılmaları nedeniyle o dönemden günümüze çok az sayıda örnek ulaşmış.
17. yüzyılda OsmanlI’nın merkezi İstanbul’da, Avrupa’da olduğu gibi yalnız elmasla bezeli mü-cevherler üretilmeye başlanmış. Elmas kullanımının altın çağı 18. yüzyıla denk gelmektedir. Bu döneme kadar doğal şekillerine çok müdahale edilmeyen elmaslar, Avrupa’da başlayan teknikle önceleri altı düz kesilerek kullanılmaya başlanmış. Daha sonra da geometrik şekil verilerek taşın daha ışıltılı görülmesi sağlanmıştır. Bu tür ışıldayan elmaslara da “brilliant” denmiştir. Günümüzde “pırlanta” olarak bilinen taşların kökeni bu sözcüktür bulgaria vacations.
Osmanlı elmas işlemeciliği
Osmanlı elmas işçiliği 19. yüzyılda yaşanan köklü sosyal değişimlerden sonra; dünyadaki elmas ticaretinin rotasının Güney Afrika’ya kaymasıyla kaybolmaya yüz tutmuştur.
“Yeryüzü yıldızı” olarak da anılan elmas, güzelliğin, zenginliğin ve asaletin simgesi olarak bugün vitrinleri süslüyor. Osmanlı elmaslarının örneklerini Topkapı Sarayı Müzesi’nde görmek ve zamanının en güçlü imparatorluğunun ihtişamına tanık olmak yerli ve yabancı turistler için her zaman mümkün Muğla Valisi.
Ustadan çırağa…
1865 yılından günümüze Kapalı çarşıda mücevherat işiyle uğraşan bir ailenin günümüzdeki temsilcilerinden İlyas ve Ümit Kalyuncu kardeşler meslekleriyle ilgili olarak; “Elmas işçiliği, kesicili-ği ustadan çırağa usulüyle günümüze aktarılmaktadır. Hepimiz bu şekilde bu işe başladık. Yurtdışında aranılan bu tür sanatçıların çoğu Kafkas uluslarından; özellikle Ermenilerden çıkmıştır. Kapalıçarşı bu işin merkezidir. Gelenekle yetişen ustaların bulunduğu atölyeler de bu alandadır” diyorlar. Karmen isimli dükkanlarında az da olsa nadide Osmanlı elmasları bulunduran kardeşler, İstanbul’a her gelen turistin muhakkak uğradığı tarihi Kapalıçarşı’da, bu güzel sanatı yaşatıyorlar ve birikimlerini çıraklarına, dolayısıyla gelecek nesillere “aşk”la iletiyorlar.
